Bro Gwenrann hag ar brezhoneg
Tamm ha tamm en deus kilet ar brezhoneg betak bout komzet nameit e penn pelañ tout, àr an aod : Penestin, Kamoel, Mesker, Pic'hiriag, Ar Grouizig, Bourc'h Baz...
Eno e vez komzet gallaoueg ha galleg bremañ, ar brezhoneg a vez komzet gant ar re o deus en desket met e oe anavet gant tud a vihanik c'hoazh daou-ugent vlez zo, e Bourc'h-Baz :
Ar re ziwezhañ oc'h ober gant ar yezh-se a oa ar baludourion e kêrioù evel Kervaleg, Rofia, Kermouze, Tregate...
Levezon kreñv ar gallaoueg a zo bet àr vrezhoneg ar vro, hag ar c'hontrol a zo bet ivez rag bout a ra gerioù brezhoneg e gallaoueg ar vro, e pad pell o deus gouiet an dud div yezh. Aesoc'h eo evit ar gwerzhiñ halen.
Brezhoneg ar vro a zo kar da hani Gwened neoazh ez eus muioc'h a ziforc'h etreze aveit etre hani Bro Dreger hag hani Bro Leon.
(Ur paludour)Ar dro 3000 gêr a zo bet dastumet, reoù get ar re a gomze brezhoneg ar vro àr eeun, ha reoù arall zo bet adkavet gras d'o bugale ( troioù lavar evel : « Kenavo, ma hi za ket hi skreñvo » a zo bet adkavet evel-se !).
Meur a zen a zo bet ec'h ober àr dro brezhoneg Gwenrann : Emile Ernault, Pierre Le Roux, pe c'hoazh Gildas Buron a labour e mirdi Bourc'h Baz.
Kervarker en deus bevet er vourc'h-se ivez, ha dastumet en deus ur ganenn gant ur plac'hig :
"Er merc'het a Gervalek zo ho voll er spinack
Er spinack lir a lir, er spinack lir a la,
Er merc'het a Roffiat zo koèt ha mad
Er merc'het a Drégaté zo koèt ha koèt e vé
Er merc'het a Benhastèl d'he zo dent vel ur rastel"
Nend eus nameit ur enrolladur gant brezhoneg ar vro. Ne ra nameit kontiñ e brezhoneg Yann-Vari Kavalin ahoel.
Un nebeut frazennoù e gwennraneg :
Me ez gournèit age me brèr : Me am eus goulennet get mem breur
De pif zo en dro-män ? Da biv eo an dra-mañ ?
à e penn ar gêr e vez distaget "f" ar "v" evel e Bro Oueloù
Hañ bwé venéi laret ke tchèit ter hi fot éhéô e wé
Eñ en doe mennet laret n’en oa ket dre e faot dehoñ e oe
Perak ne guérhoc’h tchèt hou ti ?
Perak ne werzhit ket ho ti ?
Tèr an tréo
Dre an traoñ
à ar gêr « tréo » a zo kar da draoñ, kavet e vez e anvioù lec’h gantañ, evel Tromarzhin e tal ar Baol. Eveltañ, un druilhad gerioù a vez kavet e KLT hag e Bro Gwenrann hep bout anavet e Bro Gwened
E 1906 e embann E. Ernault ur pennad a zivout labour an halen e brezhoneg Bourc’h Baz :
“Er gloèn a gamer dour abar er chter, hag a rei ter er hamladur u monèi abar gobié.
En dour ar gobié a ga abar en dro, hag aven dro abar fardéo a zobèir kêjiment atao en dro ar silin.
Aven er fardéo, en dour a bas abar en adern hag aven-héô, hia ga de beb lagad hélê ter en délivr »
Gêrioù diaes :
Gloèn : lec’hideg
Kamladur : kanolig etre ar gloen hag ar gobie
Gobie : mirlec’h dour
Lagad : « œillet » e galleg
Adern : lec’h ma chom an dour en disheol_Distagadur anvioù lec’h e brezhoneg Gwenrann :
Er Grouizig : Ar Groazig
Pic’hiriag : Penc’herieg
Señ Neñseir : Sant Nazer
Neñnèit : Naoned
Roeñhéoñ : Roazhon
Guénèyt : Gwened
Guéreñn : Gwenrann
Mard fall deoc'h goût muioc'h e hellet monet da weladenniñ pajenn Wikipedia "breton de batz sur mer", ur pennad ag ar choej an hani eo. Gallout a rit prenañ skrid Mathelier ivez pe c'hoazh monet da virdi Bourc'h Baz.
N'en deus ket netra e brezhoneg avat.
Forzh penaos ne chomin ket hep ranniñ ger a zivout an dra-se kar sot-nay on gant an tem-se !
(Kervaleg, Bro an Naoned)